TÓM TẮT NHANH: VÌ SAO ARSENAL LẠI TỪ BỎ SÂN HIGHBURY?

Hai giờ đồng hồ trước khi bước vào trận đấu hạ màn mùa giải 2005-2006 tiếp đón Wigan, hàng ngàn cổ động viên Arsenal đứng chật kín các con đường xung quanh Highbury để chụp hình lưu niệm. Tại sao lại như vậy bởi? Đây là trận đấu cuối cùng mà pháo thủ chơi trên sân nhà đã gắn bó với mình suốt 93 năm trời. Dưới ánh nắng vàng của một buổi chiều chủ nhật, nhiều cổ động viên tụ họp tạo thành một bầu không khí chẳng khác gì một lễ hội nhưng đâu đó cũng có một thoáng đượm buồn trong ngày chia tay. 

Một số cổ động viên còn đeo mặt nạ các thành viên đội một của pháo thủ, tất cả tạo nên những khoảnh khắc không thể nào quên. Trước khi tiến vào sân vận động người hâm mộ được phát chiếc áo có in dòng chữ “Tôi đã có mặt ở đó”. Ngày mùng 7 tháng 5 năm 2006 biển người với sắc đỏ và trắng tạo nên một mảng màu đẹp không thể phai nhòa trong ký ức, sau khi đánh bại Wigan với tỉ số 4-2 các cựu cầu thủ và thành viên đội một lúc đó cùng nhau dạo một vòng quanh sân để tạm biệt khán giả cùng với đó những giai điệu của bài hát Highbury High bài hát được band nhạc rock viết dành riêng cho dịp đặc biệt này vang vọng trên khắp các khán đài.

Arsenal được thành lập vào năm 1886 Highbury bắt đầu trở đành sân nhà của pháo thủ từ năm 1913. Thời điểm mới tiếp quản sân đấu này Arsenanl là một đội xuống hạng và gặp vô vàn những khó khăn về mặt tài chính, nhưng chỉ sau 20 năm họ đã vươn mình trở thành một thế lực hùng mạnh của bóng đá xứ sở sương mù. Đi cùng với những thành công trên sân cỏ, ngôi nhà Highbury dần được nâng cấp để phục vụ nhu cầu đến sân ngày một tăng cao của người hâm mộ. Năm 1936 dãy khán đài Eastern được xây dựng mới với một phong cách đầy nghệ thuật, mãi về sau này Eastern vẫn là một khán đài trường tồn theo thời gian bởi những giá trị đẹp đẽ mà nó mang lại. Vậy tại sao Arsenal lại rời một sân vận động có giá trị và lưu giữ bản sắc vẹn toàn như vậy? Khi mà Ngoại hạng Anh ra đời vào năm 1992, tiền bản quyền truyền hình bắt đầu đổ dồn về bóng đá, các đội bóng đua nhau nâng cấp sân vận động hoặc thay đổi mới để thu hút thêm lượng khán giả mỗi tuần. Trong khi Old Trafford mở rộng quy mô lên gần 70.000 chỗ ngồi thì Highbury vẫn giữ nguyên sức chứa 38.000 khán giả, đỉnh điểm là trong một mùa giải pháo thủ đã phải từ chối hơn 20.000 đơn đặt vé do không đáp ứng nổi nhu cầu của khán giả. Doanh thu của các đội bóng đối thủ tăng vọt nhờ nâng cấp sân vận động cùng với bản quyền truyền hình khoản tiền kếch xù đổ về giúp các đội có thêm chi phí để tái đầu tư vào những công việc khác, đặc biệt là mua bán cầu thủ, cũng từ đó pháo thủ cảm thấy bị đe dọa bởi các đối thủ ngày một lớn mạnh trong khi mình vẫn dậm chân tại chỗ. Điều này mang đến một vấn đề cấp thiết cần giải quyết nếu như pháo thủ không muốn bị những đối thủ khác vượt mặt nhưng tại sao thay vì nâng cấp mở rộng thêm sức chứa thì Arsenal lại chuyển hẳn sang một sân khác?

Nhìn vào bức ảnh này chúng ta sẽ thấy Highbury ở phía trước còn Emirates nằm ở phía sau, có thể nhận ra rằng mật độ dân cư xung quanh sân vận động Highbury tương đối dày đặc, nếu mở rộng sân đấu này sẽ cần phá bỏ ít nhất 200 ngôi nhà trong phạm vi xung quanh Highbury. Điều này sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến những cư dân đang sinh sống ở khu vực lân cận, hơn thế nữa tiền đền bù để giải phóng mặt bằng cũng sẽ là một con số không hề nhỏ, việc di dời vào tái định cư sẽ là một bài toán nan giải. đặc biệt là nếu dự án này được trình lên hội đồng thành phố chưa chắc nó đã được duyệt chính vì vậy mà việc mở rộng trở nên bất khả thi. Địa điểm được lựa chọn để xây dựng sân vận động mới của Arsenal nằm ở khu Ashburton Grove, nơi này trước đây là văn phòng chuyển phát của hãng Royal Mail cùng với đó là một số hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Chi phí để Arsenal giải tỏa mặt bằng ở địa điểm này nhỏ hơn nhiều, ngoài ra khu đất để xây dựng sân mới cũng còn dư ra khá nhiều phần, nơi này được tận dụng để xây các căn hộ trung tâm thương mại cỡ nhỏ hoặc văn phòng cho thuê. Một điều cần biết nữa là Highbury đã được xây dựng từ đầu thế kỷ 20 có nghĩa là sân vận động này đã phục vụ khán giả được gần một thế kỷ, việc Highbury xuống cấp là điều không thể tránh khỏi. Nếu như đập đi một vài phần để phục vụ cho việc mở rộng điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính lịch sử của một vài khán đài đặc biệt là  Eastern. Chẳng ai lại đập đi một khán đài mang tính biểu tượng để phục vụ cho việc xây mới, dù có làm vậy thì họ cũng sẽ vấp phải sự phản đối dữ dội của những người hâm mộ nhiệt thành. hơn thế nữa thời điểm đầu những năm 2000 UEFA bắt đầu có những quy định chặt chẽ về tiêu chuẩn sân đấu cũng như phòng thay đồ của cầu thủ, với việc Highbury đã quá cũ thì việc nâng cấp cũng sẽ gặp những vấn đề như đã nói ở trên. Kể từ sau thảm họa Hillsborough, các bộ luật bóng đá cũng siết chặt hơn về số lượng người đến sân đấu đặc biệt là số lượng vé bán ra phải ít hơn so với sức chứa thực tế đặc biệt là đối với sân đấu cũ kỹ như Highbury. Chính vì vậy mà Arsenal đã quyết định rời mái nhà Highbury để xây dựng một sân vận động mới khang trang và tiện nghi hơn, thực tế thì mọi nguyên do đều xuất phát từ tiền bạc. Phát biểu trên Sky Sport Phó chủ tịch Arsenal thời đó là David Dein đã ngỏ lời xin lỗi người hâm mộ: “Highbury từ lâu đã là một nơi đầy ắp niềm vui và những trận cầu đẹp mắt cho khán giả.

Việc xây dựng một sân vận động mới là một quyết định lớn nhất trong lịch sử của Arsenal. Mặc dù công cuộc di chuyển đã bắt đầu từ năm 2002 nhưng những vấn đề liên quan đến tài chính khiến kế hoạch bị hoãn lại cho đến tháng 2 năm 2004, 2 năm năm tháng sau tức là tháng 7 năm 2006 sân vận động Emirates chính thức hoàn thành và được đặt theo tên nhà tài trợ chính của dự án là Emirates Airline. Tổng chi phí để hoàn thành ngôi nhà mới của Arsenal là 390 triệu bảng trùng hợp thay thời chuyển đến ngôi nhà mới cũng ở lúc Arsenal mở ra một giai đoạn mới u ám hơn rất nhiều so với những những huy hoàng trong quá khứ. Trong vòng 10 năm trước khi chuyển sang Emirates  pháo thủ đã giành được tổng cộng 11 danh hiệu lớn nhỏ trong đó có ba chức vô địch Premier League nhưng kể từ khi đến với sân vận động hiện đại hơn rất nhiều đoàn quân pháo thủ đã trải qua một cơn hạn hán danh hiệu và luôn chật vật ở top 4. Biệt danh chú tư có lẽ cũng từ đó mà xuất hiện, chính một người trong cuộc nhà huấn luyện viên Arsene Wenger cũng phải thừa nhận rằng kể từ khi rời khỏi Highbury Arsenal đã đánh mất đi cái gọi là linh hồn của đội bóng: “Tôi rời Highbury nơi có nhiều nét tương đồng Anfield mà không có linh hồn, chúng tôi xây một sở vận động mới mà không bao giờ giờ tìm lại được linh hồn của mình. Chúng tôi đã để nó lại ở Highburry. Chúng tôi không bao giờ có thể tạo ra nó được nữa vì những lý do an ninh. Khoảng cách từ sân đến khán đài rộng hơn vì chúng tôi cần xe cứu thường có thể di chuyển. Độ dốc của các khán đài cũng nhỏ hơn. Tất cả những điều đó khiến chúng tôi không thể tái tạo bầu không khí vốn có”. Huấn luyện viên người Pháp cũng tiếc nuối vì những kỷ niệm đẹp đẽ còn lưu dữ mãi ở Highburry. Chính những khoản nợ khi xây dựng sân vận động mới đã đẩy Arsenal lâm vào một hoàn cảnh khó khăn trong một thời gian rất dài: “Những năm đầu trong sự nghiệp cầm quân của tôi ở Arsenal tương đối dễ dàng, từ 1996 đến 2005. Đó là khoảng thời gian mà dường như tất cả mọi thứ đều diễn ra thực sự tốt. Chúng tôi đã luôn chiếm vị thế hàng đầu ở giải Ngoại hạng Anh và đấu trường Cup FA. Rồi sau đó là giai đoạn hai khi chúng tôi chuyển tới sân vận động mới. Thời kỳ này trở nên khó khăn hơn bởi vì chúng tôi phải đối mặt với nhiều sự cạnh tranh hơn, trong điều kiện bị hạn chế về tài chính. Mục tiêu không còn là các chức vô địch, mà chỉ là cố gắng ở nhóm đầu giải Ngoại hạng Anh và có vé dự Champions League để câu lạc bộ có tiền trả nợ sau khi xây sân mới. Tôi phải nói rằng chúng tôi đã làm được điều đó. Đôi khi chúng tôi phải chiến đấu cho đến phút cuối của trận đấu cuối cùng của mùa giải mới hoàn thành được nhiệm vụ giành quyền dự vòng bảng Champions League mùa tiếp theo”.

Thời điểm hiện tại Arsenal dưới sự dẫn dắt của Mikel Arteta đang trở thành một tập thể đáng gờm, đội hình trẻ trung của pháo thủ dù đã trải qua vô vàn khó khăn nhưng đang ngày càng tiến bộ rõ rệt. Sân Emirates cũng dần trở thành một biểu tượng mới, một chốn dễ đi khó về với tất cả các đối thủ. Dù vậy Highbury trong lòng những người hâm mộ vẫn luôn là một biểu tượng khó phai, là minh chứng lịch sử trong một giai đoạn vàng son của pháo thủ thành London.